Waarom voert Staatsbosbeheer dit project uit?
Buitenplaats Elswout is een cultuurhistorische parel waar natuur en cultuur samenkomen. Het is één van de oudste en best bewaarde buitenplaatsen van Nederland. Dat wil Staatsbosbeheer graag behouden, maar daar is veel onderhoud en herstel voor nodig. Met name de gebouwen hebben lange tijd weinig onderhoud gehad. Daarom wil Staatsbosbeheer een kwalitatieve impuls geven aan Elswout, met name door de monumentale gebouwen de komende jaren toekomstbestendig te maken. Dat doen we door de gebouwen te restaureren en verduurzamen en ze een passende, maatschappelijk bestemming te geven. Daarnaast willen we ook de natuur- en landschappelijke waarden van de Buitenplaats behouden en versterken. Dit alles zodat Elswout de historische ontmoetingsplaats van weleer blijft voor natuur en cultuur.
Wat gaat er veranderen op Elswout, waarom komen er nieuwe functies bij?
Met het restaureren van enkele gebouwen willen we het verval van historische panden stoppen. Deze gebouwen krijgen vervolgens nieuwe functie. We willen Elswout nog beter ontsluiten voor publiek (openstelling). Dat houdt in dat gebouwen die nu leeg staan een publieke functie krijgen, zoals een ‘huiskamer van Elswout’ als informatiepunt, en horeca in de modelboerderij. Met de nieuwe functies willen we inkomsten genereren voor duurzaam behoud en onderhoud Elswout We kiezen voor functies die aansluiten op behoeften, wensen van publiek en maatschappelijk en cultureel toegevoegde waarde hebben voor Elswout. In 2020 hebben we onze plannen getoetst bij omwonenden en betrokkenen. Op basis hiervan hebben de definitieve plannen uitgewerkt. De verdere invulling van publieke functies als de Huiskamer van Elswout willen we graag met de omgeving samen verder uitwerken.
Komen er meer evenementen op Elswout?
Nee, het beleid voor activiteiten en evenementen is en blijft behoudend: enkele kleinschalige culturele
activiteiten per jaar die een toegevoegde waarde hebben aan beleving van Elswout en gericht zijn op lokale en regionale bezoekers. De exploitatie van Buitenplaats Elswout is niet gericht op activiteiten en evenementen, maar op het passend gebruik van de gebouwen. Aanvragen worden altijd getoetst aan het Activiteitenkader.
Met welke randvoorwaarden zijn de plannen opgesteld?
- Geen nieuwbouw op Elswout
- Geen werkzaamheden in Natura 2000
- Verduurzaming en natuurinclusieve gebouwen
- Ontwikkelingen binnen de draagkracht van Elswout en omgeving
- Nieuwe functies voor gebouwen zijn zoveel mogelijk openbaar & lokaal gericht
- Geen nieuwe afslag aan de Elswoutslaan
- Terugdringen gemotoriseerd verkeer op Elswout door laad- en losplein
- Beleid evenementen is en blijft behoudend: enkele kleinschalige culturele activiteiten per jaar.
- Staatsbosbeheer blijft eigenaar.
- Alle opbrengsten blijven op Elswout
Wordt het niet te druk op Elswout?
De verwachting is dat bezoekers langer op Elswout blijven en zich meer spreiden in tijd en plaats. De ontwikkelingen zijn niet gericht op meer bezoekers, handhaving van de regionale functie staat voorop. Elswout zelf is toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang.
Heeft de gemeente ingestemd met de plannen?
De gemeente heeft in september 2022 ingestemd met het principeverzoek van Staatsbosbeheer. Een principeverzoek is een heel globale vergunningaanvraag, waarin in grote lijnen staat aangegeven wat onze plannen zijn en met een motivatie waarom wij de gemeente vragen hieraan medewerking te verlenen. Lees de samenvatting van de aanvraag.
De instemming houdt in dat de gemeente welwillend tegenover de plannen staat. De volgende stap in het aanvragen van vergunningen en een bestemmingsplanwijziging. De vergunningen voor de verduurzaming van het Koetshuis Oost en het Poortgebouw worden in 2023 aangevraagd. Daarna volgt de aanvraag voor het wijzigen van de bestemming op enkele gebouwen. Zie hiervoor Over het project en Planning.
Kan Elswout niet blijven zoals het nu is?
Leegstaande gebouwen leiden uiteindelijk tot verval. Staatsbosbeheer gaat voor instandhouding van het park en de monumenten voor de toekomstige generaties. Daarvoor is het nodig dat leegstaande gebouwen een passend, nieuw gebruik krijgen. Zodat bezoekers ook kunnen genieten van deze unieke monumenten en wij met de huuropbrengsten de natuur, monumenten en voorzieningen op Elswout kunnen blijven onderhouden en beheren.
Waar moet iedereen parkeren?
De capaciteit van de fietsparkeerplaats wordt verdubbeld en er komen oplaadpunten voor elektrische fietsen. Op die manier stimuleren we bezoek met de fiets. De bestaande (auto) parkeerplaats wordt verduurzaamd en vergroend en wordt uitgebreid met 45 plaatsen naast de boerderij.
Hoe blijf ik op de hoogte van de ontwikkelingen?
Deze website wordt regelmatig geactualiseerd. Je vind hier alle relevante en actuele informatie, data en documenten.
Kan ik meedenken over de toekomst van Elswout?
Dat kan. In 2023 starten we een gebruikersplatform Elswout.
Waar vind ik meer (achtergrond) informatie?
Hier vind je de belangrijkste documenten met betrekking tot het ontwikkelplan.
Worden er bomen gekapt?
Bij de nieuwe entree worden enkele bomen verwijderd om de nieuwe veilige inrit te realiseren. Er worden geen (monumentale) bomen gekapt langs de Elswoutslaan. Op de bestaande parkeerplaats verwijderen we 1 kwijnende eik omwille van de veiligheid.
Gaat deze ontwikkeling ten koste van natuurwaarden?
Nee, we willen de natuurwaarden juist versterken. De werkzaamheden en het beoogde gebruik is nauwkeurig onderzocht door verschillende (externe) ecologen. Daar waar nodig compenseren of mitigeren we bestaande natuurwaarden, zoals de verplaatsing van een uilenkast. Hiervoor wordt dan een ontheffing of vergunning aangevraagd. Daarnaast nemen we maatregelen ter versterking van de natuurwaarden, zoals een realisatie van een vleermuiszolder, aanplant van nieuwe bomen en herstel van de moshellingen. Er vinden geen wijzigingen plaats in het Natura 2000-gebied. De provincie Noord-Holland toetst deze vergunningsaanvraag.
Gaat deze ontwikkeling ten koste van cultuurhistorische waarden?
Nee. Bij het opstellen van de plannen zijn de cultuurhistorische waarden en bouwhistorie zorgvuldig meegenomen door de architecten. Ook is de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en de monumentencommissie betrokken. De bouwkundige ingrepen zijn er wordt niets nieuw of bij gebouwd.
Kan ik mij melden als geïnteresseerde voor de boerderij?
Voor de modelboerderij starten we, zodra zicht is op planologisch akkoord, een wervingsprocedure voor de best passende horecaondernemer. Dit traject wordt vooraf breed bekend gemaakt in de vakbladen/media. Staatsbosbeheer gaat op dit moment geen gesprekken aan met gegadigden voor de boerderij. Aanmelden als geïnteresseerde is mogelijk per mail.
Kan ik mij melden als huurder?
Huurders voor Poortgebouw Zuid (kantoor/maatschappelijk), Koetshuis Oost (maatschappelijk) en werkschuur (maatschappelijk/ambachtswerk) worden naar verwachting medio 2025 geworven. Relevante informatie delen we dan ook op de website. Aanmelden als geïnteresseerde is mogelijk per mail.
Komt er nieuwbouw?
Nee, er komt geen nieuwbouw.
Hoe zit het met de rijplatenbaan?
De rijplatenbaan vormen een tijdelijke weg bedoeld voor hulpdiensten en leveranciers van de grote gebouwen op Elswout. Samen met gebouweigenaren, gemeente Bloemendaal en de Rijksdienst van Cultureel Erfgoed wordt gezocht naar een passende oplossing voor de bereikbaarheid voor leveranciers en hulpdiensten en vermindering van gemotoriseerd verkeer over Elswout. Er komt geen nieuwe afslag aan de Elswoutslaan.